Þann 17. júní næstkomandi verða 25 ár liðin frá Suðurlandsskjálftunum sem urðu árið 2000. Af því tilefni hefur Rangárþing ytra sett af stað söfnun á jarðskjálftasögum, það er frásögnum fólks sem upplifði skjálftana sem urðu dagana 17. og 21. júní.
Sögurnar verða síðan birtar á heimasíðunni Suðurlíf.is þar sem sérstakt svæði verður tileinkað verkefninu „Skjálftasögur“.
„Ég hef oft hugsað að það þurfi að skrásetja sögur fólksins um þetta. Um daginn var einn samstarfsfélagi minn að segja mér sína skjálftasögu og þá spratt þessi hugmynd fram bara á staðnum, að ráðast í að gera þetta, ekki síst vegna þess að í ár eru 25 ár liðin,“ segir Ösp Viðarsdóttir, markaðs- og kynningarfulltrúi Rangárþings ytra, í samtali við sunnlenska.is.
Engin saga er ómerkileg
Jarðskjálftarnir tveir eru flestum íbúum eða þeim sem voru staddir á svæðinu enn í fersku minni en flestar frásagnir eru þó aðeins til í munnlegri geymd.
„Þetta er risastór partur af menningarsögu okkar. Við eigum öll skjálftasögu og munum til dæmis öll nákvæmlega hvar við vorum og hvernig okkur leið. Sem betur fer varð ekki manntjón en þetta situr í fólki og er einn af þessum stóru viðburðum í okkar samfélagssál.“
Ösp segir að öllum sem upplifðu jarðskjálftana sé velkomið að senda inn sína frásögn. Söfnun frásagna einskorðast ekki einungis við íbúa Rangárþings ytra. „Það mega öll senda sína sögu, hvar sem þau voru stödd eða hvernig sem upplifunin var. Engin saga er ómerkileg og við viljum heyra þær allar. Við erum til dæmis þegar komin með sögu frá Vestmannaeyjum og Þorlákshöfn svo eitthvað sé nefnt. Engin saga er óviðkomandi.“
Mikilvægt að skrásetja þessar frásagnir
Minna en vika er síðan söfnunin var sett af stað og hafa viðbrögðin ekki látið á sér standa. „Þetta hefur í raun strax vakið miklu meiri athygli en ég bjóst við. Fólki finnst þetta almennt spennandi og þarft verkefni. Allir sem ég hef rætt við á okkar svæði eru sammála um að það sé mikilvægt að skrásetja þetta.“
„Við erum þegar komin með nokkrar sögur og erum búnar að setja þær fyrstu inn á suðurlíf.is. Við vonum að sem flest sendi sína sögu og mig langar að biðja fólk að vera ekkert að ofhugsa þetta, bara skrifa minninguna eins og hún er.“
Myndirnar ekki síður mikilvæg heimild
Engar myndir hafa þó enn borist söfnuninni og biðlar Ösp til fólks sem á myndir frá jarðskjálftunum að senda þær inn. Þær séu ekki síður mikilvæg heimild um atburðina. „Mig langar að óska sérstaklega eftir myndum. Það er mjög lítið til af þeim á vefnum en ég þori að fullyrða að flestir Rangæingar í það minnsta eigi myndir í albúmum. Það er hægt að skanna þær inn og senda í gegnum eyðublaðið eða á netfangið osp@ry.is. Einnig er velkomið að koma með þær á skrifstofu Rangárþings ytra og við getum skannað þær inn.“
„Við yrðum mjög þakklát fyrir að fá sem flestar myndir enda sýna þær best afleiðingar skjálftanna sem voru auðvitað miklar skemmdir á húsum og innbúi, sprungur í jörð og fleira.“
Dýrmæt heimild fyrir komandi kynslóðir
Ösp segir að það sé mjög mikilvægt að þessar jarðskjálftasögur séu ekki einungis varðveittar í munnlegri geymd. Með því að skrásetja frásagnirnar eru heimildunum betur borgið.
„Þetta er risastór partur af okkar menningarsögu og mikilvægt að komandi kynslóðir geti haft aðgang að þessum persónulegu sögum sem eru partur af sjálfsmynd okkar allra.“
„Mig langar að hvetja fólk til að senda inn sögu og myndir séu þær til. Eyðublaðið má nálgast á ry.is og einnig vil ég hvetja fólk til að lesa sögurnar á suðurlíf.is. Mig langar líka að nota tækifærið til að hvetja fólk almennt til að kynna sér síðuna suðurlíf.is sem er ný heimasíða fimm sveitarfélaga á Suðurlandi þar sem nálgast má upplýsingar um viðburði, menningu, íþróttir, tómstundir og fleira. Þar geta til dæmis allir sent inn upplýsingar um sína viðburði, námskeið eða annað sem er í gangi.“
„Svo er líka gaman að benda á að Lava Centre á Hvolsvelli er með jarðskjálftahermi í sýningunni sinni þar sem hægt er að finna hvað skjálftinn var sterkur. Það er ansi magnað, ekki síst fyrir yngri krakka sem hafa bara heyrt sögurnar en voru ekki fædd þegar skjálftinn varð,“ segir Ösp að lokum.
Eyðublaðið á ry.is til að senda inn jarðskjálftasögu má finna hér.