Forsætisráðuneytið og Landsvirkjun hafa náð samningum um endurgjald vegna nýtingar Landsvirkjunar á vatns- og landsréttindum á Þjórsársvæði innan þjóðlendna.
„Ég er ánægð með að það sé loksins komin niðurstaða í þetta mál. Landsvirkjun er mikilvæg almannaeign og með þessu er staða hennar styrkt og botn fenginn í þetta álitamál. Jafnframt er undirstrikuð meginreglan um að eðlilegt gjald skuli greitt fyrir afnot af sameiginlegum auðlindum,“ segir Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra.
Kveikjan að samningunum er ákvörðun Eftirlitsstofnunar EFTA frá árinu 2016 þar sem endurgjaldslaus afnot af landi og auðlindum í eigu hins opinbera eru talin fela í sér ríkisaðstoð sem stangist á við EES-samninginn. Þáverandi ríkisstjórn féllst á ákvörðunina og síðan hefur verið unnið að samningsgerð.
Samkvæmt samningunum greiðir Landsvirkjun íslenska ríkinu árlegt gjald í 65 ár (frá 1. janúar 2017 að telja). Jafnframt er gert ráð fyrir endurskoðun gjaldsins að þeim tíma liðnum. Þá greiðir Landsvirkjun einnig fyrir nýtingu réttinda frá gildistöku þjóðlendulaga og fram til ársloka 2016. Síðar á þessu ári greiðir Landsvirkjun tæpan 1,5 milljarð króna vegna fortíðarinnar en síðan munu árlegar greiðslur nema um 90 milljónum króna auk verðbóta.
Ekki er gert ráð fyrir að þessar samningsgreiðslur hafi áhrif á arðgreiðslur Landsvirkjunar í framtíðinni. Á síðustu fjórum árum hefur Landsvirkjun greitt íslenska ríkinu 22 milljarða króna í arð.
Hörður Árnason, forstjóri Landsvirkjunar, segir að þessi samningur sé mikið fagnaðarefni.
„Þótt Landsvirkjun hafi lögvarinn rétt samkvæmt sérlögum til nýtingar auðlinda á þessu svæði þá hefur ekki áður legið fyrir samkomulag um endurgjald fyrir þá nýtingu. Samningurinn staðfestir nýtingarrétt orkufyrirtækis þjóðarinnar og sá fyrirsjáanleiki er mikilvægur. Vinnsla okkar á orku úr endurnýjanlegum auðlindum þjóðarinnar er mikilvægt framlag til loftslagsmála, auk þess að skapa hagnað. Arðgreiðslur Landvirkjunar í ríkissjóð halda áfram að aukast og við stefnum að því að þær verði 10-20 milljarðar á ári næstu árin,” segir Hörður.